اهمیت آهن معدنی در سلامت بدن: از تولید هموگلوبین تا حفاظت از سیستم عصبی

آهن یکی از مهم‌ترین مواد معدنی بدن است که نقش حیاتی در انتقال اکسیژن به سلول‌ها دارد. این ماده معدنی به تولید هموگلوبین، پروتئینی در سلول‌های قرمز خون که اکسیژن را از ریه‌ها به سایر قسمت‌های بدن می‌برد، کمک می‌کند. کمبود آهن می‌تواند باعث کاهش اکسیژن‌رسانی در بدن شده و به ضعف و خستگی منجر شود. علاوه بر این، آهن در تبدیل غذا به انرژی نیز نقش دارد. سلول‌ها برای تولید آدنوزین تری فسفات (ATP) که منبع اصلی انرژی بدن است، به آهن نیاز دارند. کمبود آهن می‌تواند قدرت سیستم ایمنی بدن را کاهش داده و خطر ابتلا به بیماری‌ها را افزایش دهد.

همچنین آهن به عملکرد مغز، حافظه، تمرکز و یادگیری کمک می‌کند. برای عملکرد صحیح مغز، داشتن آهن کافی ضروری است. آهن همچنین در ذخیره و استفاده از اکسیژن در عضلات و در فعالیت بسیاری از آنزیم‌های گوارشی نقش دارد. با کاهش آهن، بسیاری از این فرآیندها دچار اختلال می‌شوند. بنابراین، اهمیت تامین میزان مناسب آهن در بدن نباید نادیده گرفته شود.

مکمل آهن چیست؟

مکمل آهن یکی از داروهای تقویتی است که برای تأمین آهن مورد نیاز بدن استفاده می‌شود و در انواع و دوزهای مختلف به شکل‌های خوراکی و تزریقی در داروخانه‌ها موجود است. این مکمل‌ها بدون نیاز به نسخه قابل تهیه هستند و دوز مصرفی آن‌ها برای هر گروه سنی متفاوت است. مکمل آهن در درمان کم‌خونی فقر آهن کاربرد دارد و نام‌های مختلفی از جمله آهن کربونیل، فروس فومارات، فروس سولفات، فروس گلوکونات، فروفورت، و فیفول شناخته می‌شود. این مکمل‌ها به صورت شربت و قرص، مانند قرص فارماتون ویتالیتی، در بازار ایران موجود هستند.

تفاوت این مکمل‌ها در میزان آهن قابل جذب توسط بدن است. به طور مثال، ۱۲٪ آهن موجود در فروس گلوکونات، ۲۰٪ در فروس سولفات، ۳۳٪ در فروس فومارات و ۱۰۰٪ در آهن کربونیل توسط بدن جذب می‌شود. لازم به ذکر است که مکمل‌هایی که آهن بیشتری جذب می‌کنند، ممکن است عوارض گوارشی بیشتری داشته باشند.

ذخیره آهن در بدن چقدر باید باشد ؟!

آهن یکی از عناصر ضروری برای بدن است که باید در حد اعتدال نگه داشته شود. کمبود یا افزایش بیش از حد آهن می‌تواند منجر به اختلالات و بیماری‌های مختلفی شود. حدود 70 درصد از آهن بدن برای ساخت هموگلوبین، پروتئینی که وظیفه انتقال اکسیژن در خون را دارد، مصرف می‌شود. آهن باقی‌مانده در بافت‌ها به صورت فریتین و هموسیدرین ذخیره می‌شود. اگر آهن کافی از طریق رژیم غذایی دریافت نشود، بدن از ذخایر آهن استفاده می‌کند که می‌تواند منجر به کم‌خونی فقر آهن شود. از سوی دیگر، مصرف بیش از حد آهن می‌تواند باعث تجمع آهن در بافت‌ها و آسیب به کبد و پانکراس شود.

برای تشخیص کمبود یا افزایش آهن، پزشک ممکن است آزمایش‌هایی مانند شمارش گلبول‌های قرمز، فریتین و TIBC را درخواست کند. آهن همچنین برای عملکرد صحیح عضلات و دیگر سلول‌های بدن ضروری است و به‌صورت میوگلوبین در ماهیچه‌ها وجود دارد. محصولات مکمل مانند قرص فارماتون ویتالیتی می‌توانند به تأمین آهن مورد نیاز بدن کمک کنند. آهن به صورت ترانسفرین نیز در خون وجود دارد و به انتقال آهن و ساختار آنزیم‌های سلولی کمک می‌کند. با این حال، آهن آزاد در بدن بسیار فعال است و می‌تواند واکنش‌های مضر رادیکال‌های آزاد را تسریع کند.

اندازه‌ گیری آهن در خون

برای اندازه‌گیری میزان آهن در خون، معمولاً آهن موجود در سرم خون ارزیابی می‌شود. مقادیر نرمال آن به شرح زیر است:

• نوزادان: ۱۰۰-۲۵۰ میکروگرم در دسی‌لیتر
• کودکان زیر ۷ سال: ۴۰-۱۰۰ میکروگرم در دسی‌لیتر
• کودکان بالای ۷ سال: ۵۰-۱۲۰ میکروگرم در دسی‌لیتر
• زنان: ۵۰-۱۷۰ میکروگرم در دسی‌لیتر
• مردان: ۶۵-۱۷۵ میکروگرم در دسی‌لیتر

این مقادیر ممکن است بسته به دستگاه‌های سنجش کمی متفاوت باشند.

موارد کاربرد آزمایش آهن خون  

آزمایش آهن سرم خون از اهمیت ویژه‌ای در تشخیص و ارزیابی برخی شرایط پزشکی برخوردار است. این آزمایش به‌خصوص در تشخیص افتراقی کم‌خونی، به‌ویژه زمانی که هیپوکرومی یا کاهش MCV (متوسط حجم گلبولی) مشاهده می‌شود، کاربرد دارد. همچنین، در ارزیابی تالاسمی و کم‌خونی سیدروپلاستیک نیز از این تست استفاده می‌شود. علاوه بر این، آزمایش آهن سرم خون در بررسی هموکروماتوز و مسمومیت با آهن در بیماران دیالیزی اهمیت دارد. برای کمک به تنظیم سطح آهن بدن، مصرف مکمل‌هایی مانند قرص فارماتون ویتالیتی می‌تواند مفید باشد.

نحوه جذب آهن در بدن

روزانه حدود ۱۰ تا ۲۰ میلی‌گرم آهن از طریق رژیم غذایی وارد بدن می‌شود که برحسب نیاز جذب می‌گردد. جذب آهن از معده آغاز شده و بیشتر در دوازدهه و روده باریک انجام می‌شود. آهن به‌صورت سه ظرفیتی یا املاح آلی و اکسید فریک وارد بدن می‌شود. سه فاکتور کلیدی در جذب آهن نقش دارند:

1. اسید کلریدریک معده و اسیدهای غذایی که آهن را آزاد می‌کنند.
2. ویتامین B12 (کوبالامین) که به جذب آهن کمک می‌کند.
3. ترکیبات احیاکننده مثل اسید آسکوربیک و سیستئین که آهن سه ظرفیتی را به آهن دو ظرفیتی تبدیل می‌کنند.

در بدن، آهن توسط پروتئین آپوفریتین جذب و ذخیره می‌شود که به فریتین تبدیل می‌گردد و در بافت‌هایی مانند روده، کبد و طحال ذخیره می‌شود. در صورت کمبود آهن و نیاز به ساخت گلبول‌های قرمز، جذب آهن افزایش می‌یابد. اسید آسکوربیک (ویتامین C) جذب آهن را تقویت می‌کند، در حالی که غذاهای غنی از فسفات جذب آن را کاهش می‌دهند. برای خرید قرص فارماتون  و مشاهده جزئیات بیشتر به فروشگاه آنلاین ارج فارماتون مراجعه و همچنین برای آشنایی با ما از وبسایت ارج فارماتون  دیدن کنید. 

مواد غذایی حاوی آهن

مواد غذایی حاوی آهن شامل لوبیای سفید، جگر گاو، عدس، شکلات تلخ، تن ماهی، نخود، آب گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، بادام‌هندی، اسفناج، کشمش، گوشت گاو، تخم کدو حلوایی، کینوا و کلم بروکلی هستند. مصرف این مواد غذایی همراه با ویتامین C جذب آهن را افزایش می‌دهد. آهن موجود در منابع حیوانی بیشتر و بهتر جذب می‌شود.

موادی مانند انگور و چای سبز که حاوی پلی فنل هستند، اگر همراه با وعده غذایی مصرف شوند، جذب آهن را کاهش می‌دهند. خانم‌ها به دلیل از دست دادن خون در دوران قاعدگی نیاز بیشتری به آهن دارند و باید از رژیم‌های غذایی متنوع و حاوی آهن استفاده کنند. پیروی از رژیم‌های تک‌غذایی یا محدودکننده می‌تواند باعث کمبود آهن شود.

مزایای قرص فارماتون ویتالیتی در تأمین آهن و بهبود سلامت عمومی بدن

قرص فارماتون یک مولتی‌ویتامین با ترکیبات متنوع از ویتامین‌ها، مواد معدنی و عناصر کمیاب است که برای تقویت عمومی بدن، افزایش انرژی، بهبود عملکرد ذهنی و جسمی و جبران کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این مکمل برای گروه‌های مختلف، از جمله زنان، ورزشکاران، مردان و افرادی که به دنبال تقویت سیستم ایمنی، بهبود سلامت پوست، مو و ناخن، و کاهش خستگی هستند، مفید است.

قرص فارماتون با داشتن ویتامین‌های A، B، C، D، و E، کلسیم، منیزیم و دیگر مواد مغذی به افزایش انرژی، کاهش استرس، بهبود خواب و تقویت سلامت عمومی کمک می‌کند. مصرف این مکمل به‌خصوص بعد از وعده صبحانه توصیه می‌شود تا انرژی بیشتری در طول روز فراهم کند. با این حال، افرادی که حساسیت به ترکیبات فارماتون، مشکلات کلیوی، یا اختلالات متابولیسم دارند، باید قبل از مصرف با پزشک مشورت کنند.شما میتوانید قرص فارماتون ویتالیتی به راحتی سفارش دهید.